Reformdan geçirilmiş bir burjuva eğitimi bile hala burjuva kadrolar üretecektir. İnsanlar sistemin çarkları arasında sıkışıp kalacaktır. En iyi ihtimalle iyi niyetli solun üyeleri olacaklar ama nesnel olarak toplumun işleyişini sağlayan çarklar olarak kalacaklar.
Bence Félix Guattari ve ben Marksist olarak kaldık, belki iki farklı şekilde ama ikimiz de. Çünkü kapitalizmin ve onun gelişmelerinin analizini merkeze almayan bir siyaset felsefesine inanmıyoruz. Marx’ta bizi en çok ilgilendiren şey, kendi sınırlarını geri itmekten asla vazgeçmeyen ve onları her zaman daha geniş bir ölçekte yeniden bulan içkin bir sistem olarak kapitalizmin analizidir, çünkü sınır Kapital’in kendisidir.
Hayatının sonunda James Joyce’a çok ilgi duyuyordu. Ulysses’i okumak ve anlamak çok zor. Lacan’ı açıkça büyüleyen eşsiz bir eserdir. Ve Joyce şöyle demişti: “Üniversite öğrencilerine 300 yıllık bir eser bıraktım”. Ve bence Lacan da bizim için 300 yıllık bir eser bırakmak istedi.
Adorno, sağcı liderlerin sohbete katılmaya ikna edilebileceği gibi bir yanılsamaya sahip değildir. Böyle bir düşünce, İkinci Dünya Savaşı’nı yaşayan neslin kaşlarını çatmasına neden olurdu. Bunun yerine, aşırı sağ siyasetin sonuçlarına, yıkıcı yönlerine ve sonuçlarına açıkça işaret edilmesini öneriyor.
Tüm farklılıklarına rağmen iki İsrail kampı, ulusun üzerine inşa edildiği yerleşimci-sömürgeci projeye verdikleri destekte birleşiyor. Yerleşimci sömürgecilik, siyasi uyumun önündeki başlıca engel olarak görülen sömürgeleştirilmiş halkların her zaman insanlıktan çıkarılmasını gerektirir. Soykırım, etnik temizlik ya da yerleşim bölgeleri (anklavlar) ve gettolar oluşturma yoluyla yerli nüfusu ortadan kaldırma arzusuna dayanır. İsrail’de her Filistinli bir vahşi ya da potansiyel terörist, her Filistin toprağı da bir savaş alanı olarak algılanmalıdır.
“Gerçeklik ve Edimsellik arasındaki ayrımı kavramaksızın, Hegel’in felsefesi belirleyici ilkeleri bakımından anlamsızdır” – Herbert Marcuse
Görüleceği gibi, TİP’in kendisini yeni bir soluk ve ses olarak sunmasının ötesinde Türkiye sosyalist hareketi tarihindeki içkin sorunları aşamayan, eskinin tekrarı bir siyasi oluşum olduğunu söylemek mümkün. Eskiyi pek bilmeyen ya da geçmişi unutan, unutturmak isteyen kesimlere hitap edebilir belki ancak varacağı sonuç konusunda iyimser bir tutum takınmak mümkün değil.
Toplumsal üretim araçlarının özel mülkiyetine dayalı küresel sisteme karşı hala büyük bir hoşnutsuzluk var. Bu sisteme karşı çıkan pek çok parti, proje ve örgüt var ancak tüm bu yabancılaşma ve öfkeyi harekete geçirerek sistemin gücünü kıracak ve alternatif bir sisteme geçişi başlatacak kadar güçlü bir kitle hareketi yok. İhtiyacımız olan şey bu – bizi bu tür bir sisteme götürecek bir yola sokacak bu tür bir hareket.
Engels, tarihin ‘sağladığı’ yasaların düzeltilebileceğini söyler – tarihin yasalarının değil. Zira fetiş haline gelen “kavram” bir anın ifadesidir – kendisi değil. Bilgi, bulgu, bilinç geliştikçe kavramın ya içeriği değişir ya da yeni kavram oluşur.
Dünyayı şu an için değiştirmek mümkün olmayabilir -sınıfsızlık ve sömürüsüzlük anlamında- ama doğru bir dünya yorumu yapılmadan da dünyanın sınıfsız-sömürüsüz hale gelmeyeceği de bir o kadar açık.